Κρητική καντάδα

                                    
                                          Κι όντεν η νύκτα η δροσερή κάθ’ άνθρωπο αναπεύγει

και κάθε ζό να κοιμηθεί τόπο να βρεί γυρεύγει,

ήπαιρνε το λαγούτον του κι εσιγανοπορπάτει,

κ’ εκτύπα το γλυκιά- γλυκιά ανάδια στο παλάτι…

Βιτσέντζου Κορνάρου , Ερωτόκριτος

Η συνήθεια αυτή των νέων της Κρήτης να περπατούν τις νύχτες στους δρόμους παίζοντας διάφορα όργανα και τραγουδώντας ερωτικά δίστιχα, είναι γνωστή ως καντάδα ευρύτατα διαδεδομένο κι αγαπητό τραγουδιστικό είδος, με πανελλήνια πλέον διάδοση.



Η λέξη καντάδα στα ελληνικά σημαίνει νυκτωδία και προέρχεται από την ιταλική λέξη canto (τραγουδώ). Παρότι η προέλευση της λέξης καντάδα είναι ιταλική, η καντάδα ως πράξη είναι μια συνήθεια που φαίνεται να αποκρατεί από την αρχαία Ελλάδα και ειδικά από την περιοχή της Κρήτης.


Στην Κρήτη, η καντάδα συνδέεται άμεσα με τη μαντινάδα, που μεταφράζεται ως πρωινή καντάδα και σημαίνει το ερωτικό τραγούδι που τραγουδιόταν τις πρωινές ώρες κάτω από το παράθυρο της αγαπημένης.


Οι καντάδες αναφέρονται συχνά στα κείμενα της κρητικής λογοτεχνίας, επιβεβαιώνοντάς μας ιστορικά ότι η συνήθεια της καντάδας είναι παλαιότατη στην Κρήτη. Η πιο γνωστή μαρτυρία για τις καντάδες είναι αυτή του Ερωτόκριτου, ο οποίος παίζει τις νύχτες λαγούτο και τραγουδά ερωτικά τραγούδια για την Αρετούσα έξω από το παλάτι:


“Τ’ άκουσες, Αρετούσα μου, τα θλιβερά μαντάτα;
ο Kύρης σου μ' εξόρισε σ' τση ξενιτιάς τη στράτα;
Tέσσερις μέρες μοναχάς μου 'δωκε ν' ανημένω,
κι από 'κει να ξενιτευτώ, πολλά μακρά να πηαίνω.
Kαι πώς να σ' αποχωριστώ, και πώς να σου μακρύνω,
και πώς να ζήσω δίχως σου στο χωρισμόν εκείνο;”


Η καντάδα δεν ήταν διασκέδαση, αλλά ξέσπασμα του ερωτικού καημού των παλληκαριών, που μαζεύονταν παρέα (πάλι και πάντα η παρέα είναι το κύτταρο της παράδοσης), γυρίζανε τη νύχτα στα σοκάκια του χωριού μ' ένα λυράκι, κι ετραγουδούσανε μαντινάδες σε συγκεκριμένα σημεία του χωριού, μεταδίδοντας με τρόπο το μήνυμα της αγάπης ο καθένας «εκειά που πονούσε»...


Ας μην ξεχνάμε πως η καντάδα, δεν είναι διασκέδαση, είναι ένας τρόπος ζωής. Είναι μια πλευρά της ζωής μας που δείχνει πως υπάρχουν συναισθήματα και μάλιστα λεπτά συναισθήματα. Υπάρχουν ευαισθησίες και αγάπη σε όλες της τις μορφές και με όλες τις πράξεις...






http://www.agrotourcrete.gr/el/krhton-bios/65-kriton-vios/142-songs.html