Αλήθειες και μύθοι για την πρώτη ελληνική μπίρα

Τον µύθο γύρω από την πρώτη ζυθοποιία στην Ελλάδα ξεδιαλύνει η τεκµηριωµένη έρευνα ενός από τους απογόνους του πρώτου Έλληνα ζυθοποιού, Λορέντζου Μάµου. Ο Παναγής Μάµος συγκέντρωσε µαρτυρίες και τις παραθέτει ως ιστορικό ντοκουµέντο για τον κλάδο της ελληνικής µπίρας: Ο Γ.Α. Αναστασόπουλος στο έργο του «Ιστορία της Ελληνικής Βιοµηχανίας», ως προς την ίδρυση και λειτουργία του πρώτου ζυθοποιείου στην Ελλάδα, µετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό, αναφέρει: «Κατά το τέλος του έτους 1860 ο συγγραφεύς Ritter Friedrich von Zentner, αξιωµατικός του Μηχανικού, µέλος της επί της εµψυχώσεως της εθνικής βιοµηχανίας επιτροπής, εξέδωκε σύγγραµµα περιλαµβάνον πλείστας πληροφορίας περί της βιοτεχνικής και βιοµηχανικής προόδου της Ελλάδος.

Ο von Zentner, ως πρώτος διευθυντής του Πολυτεχνείου Αθηνών έζησεν επί µίαν δεκαετίαν εις Ελλάδα, παρηκολούθησε την περίοδον της πρωτογενούς αναπτύξεώς της και περιέγραψε την θέσιν αυτής από εµπορικής, γεωργικής και βιοµηχανικής απόψεως». Για τον κλάδο της ζυθοποιίας αναφέρει: «Το 1840 ιδρύεται το πρώτον ζυθοποιείον εις τας Αθήνας χάριν των Γερµανών που υπηρετούσαν εις τον ελληνικόν στρατόν», αργότερα δε - πάντοτε κατά τον ίδιον συγγραφέα - «ιδρύθησαν και έτερα δύο. To 1885» - σηµειώνει- «Υπάρχουσι προσέτι 7 ζυθοποιεία παράγοντα 400 - 600.000 οκ. ζύθου αξίας 250 - 350.000 δρχ. και 3 παγοποιεία, εκ των οποίων τα δύο ατµοκίνητα µε παραγωγήν συνολικώς 400.000 δρχ. ετησίως».

Τόσο ο Ritter Friedrich von Zentner και άλλοι Γερµανοί συγγραφείς - περιηγητές, όσο και ο Γ.Α. Αναστασόπουλος δεν αναφέρονται στο όνοµα του Βαυαρού ζυθοποιού, που το 1840 ίδρυσε το πρώτο χειροκίνητο ζυθοποιείο στην Ελλάδα.

Το ρόλο αυτό διεκδικεί ένας εκ των Βαυαρών που παρήγαγαν ζύθο επαγγελµατικά στην Αθήνα, στα χειροκίνητα ζυθοποιεία - ζυθοπωλεία που δηµιούργησαν κατά την περίοδο 1840-1850, όπως ο Melcher, ο Fischer, ο Waweck και ο Seel. Και αυτό διότι δεν είναι σαφές το πότε ακριβώς κάθε ένας από αυτούς ξεκίνησε την επαγγελµατική του δραστηριότητα. Για τον µοναδικό που υπάρχουν στοιχεία είναι ο Ιωάννης Γεωργ. Φούξ (Fuchs) και µετέπειτα Φίξ ο οποίος ασχολήθηκε µε τη ζυθοποιία αρκετά αργότερα. Γεννήθηκε στις 3 Ιουνίου 1832 και ήρθε στην Ελλάδα το 1850.

Την ηµέρα της άφιξής του στην Αθήνα δολοφονήθηκε ο πατέρας του. Καταρχήν προσελήφθη και εργάσθηκε ως οικονόµος του οίκου συντηρήσεως των ανακτόρων του βασιλιά Όθωνα (υπάλληλος στον ανακτορικό κήπο του βασιλέως), µέχρι την εκθρόνισή του το 1862. Στη συνέχεια, εργάστηκε στο ζυθοποιείο του Μέλχερ όπου έµαθε την τέχνη και το 1866, µετά τον θάνατο του Mέλχερ, αγόρασε το ζυθοποιείο.

Στα Πατήσια και στο Κολωνάκι δημιουργήθηκαν εργοστάσια πριν το 1900
Κατά την εποχή της εκθρόνισης του Όθωνα, εκτός του ζυθοποιείου του Melcher υπήρχαν και άλλα γερµανικά ζυθοποιεία στην Αθήνα, όπως του Fischer στα Πατήσια, του Oskar Klein στη στάση Λεβείδου κοντά στον Άγιο Λουκά, του Waweck και του Seel.

Αυτούς αργότερα µιµήθηκαν διάφοροι Έλληνες όπως ο Ζακύνθιος Λορέντζος Μάµος, ο οποίος ίδρυσε το πρώτο ελληνικής ιδιοκτησίας ζυθοποιείο - ζυθοπωλείο στην Ελλάδα και συγκεκριµένα την Πάτρα το 1876. Στη συνέχεια ακολούθησαν τα ζυθοποιεία - ζυθοπωλεία των Κωστή και ∆αµιανού. Και τα δύο βρισκόταν α) κοντά στην πλατεία του Κολωνακίου εκείνο του ∆αµιανού, ο οποίος ως ζυθοποιό έφερε από την Αυστρία τον Μπάχαουερ, β) το δε ζυθοποιείο - ζυθοπωλείο του Κωστή ευρίσκετο επίσης στο Κολωνάκι απέναντι από το ζυθοποιείο - ζυθοπωλείο του Ιωάννη Γεωργ. Φίξ. Στο Νέο Φάληρο/ Πειραιά είχε το ζυθοποιείο - ζυθοπωλείο του ο Στυλιανός Τσοκαρόπουλος.

Αργότερα το ζυθοποιείο - ζυθοπωλείο ∆αµιανού - Μπάχαουερ συνέχισε την λειτουργία του µε την επωνυµία Ρουφογάλη - Μπάχαουερ, ενώ το 1901 ο εξοπλισµός του ζυθοποιείου αυτού εξαγοράσθηκε από τον Λορέντζο Μάµο και χρησιµοποιήθηκε από αυτόν µαζί µε άλλο εξοπλισµό που εισήγαγε από την Γερµανία, στο ζυθοποιείο που δηµιούργησε το 1901 στους Αµπελόκηπους.

Η Μάµος Ζυθοποιία ήταν η πρώτη που εξήγαγε ζύθο στο εξωτερικό και συγκεκριµένα στη Σµύρνη. Στην Εφηµερίδα Σκρίπ (22.4.1904) διαβάζουµε: «Την πρώτην εξαγωγήν εκ του εγχωρίου µας ζύθου εις το εξωτερικόν επεχείρησε κατ’ αυτάς το εν Αµπελοκήποις εργοστάσιον ζυθοποιίας του κ. Μάµου φορτώσαν ικανόν αριθµόν βαρελίων δια Σµύρνην».

Έλληνας ζυθοποιός με χρυσές περγαμηνές
Ο Λορέντζος Μάµος (1843 Ζάκυνθος - 1932 Αθήνα) ίδρυσε στην Πάτρα το 1876 το πρώτο ελληνικής ιδιοκτησίας ζυθοποιείο στην Ελλάδα.

Επρόκειτο για το Ζυθοεργοστάσιο των Λ. Μάµου - Γ. Λίβερτ, στο οποίο το 1898 απονεµήθηκε «χρυσούν βραβείον δια την αγνότητα και γευστικότητα του ζύθου αυτού», στη ∆ιεθνή έκθεση της Πράγας. Επίσης το ίδιο έτος στο εν λόγω Ζυθοεργοστάσιο απονεµήθηκε το χρυσούν βραβείο στη ∆ιεθνή Έκθεση της Τεργέστης (πηγή: Εφηµερίδα Σκριπ 8.11.1898).

Ο πρώτος Έλληνας διπλωµατούχος ζυθοποιός ήταν ο Πέτρος Μάµος (1880 Αθήνα - 1957 Πάτρα), ο οποίος σπούδασε στη Ζυθοποιητική Ακαδηµία του Μονάχου.

Για την απόκτηση πέραν της θεωρητικής γνώσης και πρακτικής εµπειρίας εργάστηκε σε διάφορα βυνοποιεία και ζυθοποιεία, τόσο πριν την έναρξη των σπουδών του, όσο και µετά την ολοκλήρωσή τους. Την περίοδο 16.11.1898 – 15.10.1900 εργάστηκε στο Ζυθοποιείο του Μοναστηριού των Βενεδικτίνων στο Άντεχς (περίχωρο του Μονάχου), και από 09.04.1901 έως 30.06.1901 στην Loewenbrauerei – Luis Sinner A.G. στο Freiburg.

Τον Οκτώβριο του 1901 ανέλαβε προσωρινά τη διεύθυνση του µικρού ζυθοποιείου που είχε ιδρύσει ο πατέρας του στην Αθήνα, ενώ το 1903 βραβεύτηκε από την διεθνή έκθεση των Αθηνών µε το χρυσό µετάλλιο για τη δηµιουργία της µπύρας «Μελαχρινή Μάµος».

Το 1905 αναχώρησε πάλι για τη Γερµανία και στις 16.09.1906 προσελήφθη στη φηµισµένη ∆ηµοτική Ζυθοποιία του Πίλσεν/Τσεχία ως Βυνοποιός.

Θεσσαλονίκη
Το 1892 στην υπό οθωµανική κυριαρχία Θεσσαλονίκη οι επιχειρηµατίες Solomon Fernadez και Josef Misrachi ίδρυσαν το πρώτο ζυθοποιείο στη Θεσσαλονίκη µε την επωνυµία: Fernadez - Misrachi & Cie. Το έτος 1911 η ζυθοποιία αλλάζει τον τίτλο - επωνυµία της σε Societe Anonyme Brasserie Olympos (Ζυθοποιία Όλυµπος Α.Ε.).

Το 1912, µετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ιδρύθηκε η «Ζυθοποιία Νάουσα, Βιοµηχανία Πάγου, Ψυγείων Γεωργιάδης & Σια» µετά από πρωτοβουλία του Ιορδάνη Γεωργιάδη από την Νεάπολη (Νέβσεχιρ) Καππαδοκίας και συνεργάτες - συµµετόχους τους Ναουσαίους Γρ. Λόγγο, Νικ. Πλατσιούκα, Γρ. Τσίτση, Κύρτση κ.λπ.

http://www.agronews.gr/?pid=192&la=1&aid=106602